Gminna Biblioteka
Publiczna w Iwkowej

Iwkowskie role... iwkowskie rody…
17 maja 2014 r.

Relacja z podsumowania projektu:

W sobotę 17 maja 2014 roku w sali widowiskowej Gminnego Ośrodka Kultury w Iwkowej odbyło się uroczyste podsumowanie projektu pod nazwą Śladami rodów osiadłych na prastarych iwkowskich rolach – wydanie dwóch publikacji książkowych związanych z historią iwkowskich ról i zorganizowanie imprezy promocyjnej realizowanego przez Gminną Bibliotekę Publiczną w Iwkowej i współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4–LEADER z zakresu „małych projektów” w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013.
 
Ewenementem na skalę kraju jest to, że do dnia dzisiejszego zachowały się i nadal funkcjonują w codziennym użyciu mieszkańców Iwkowej nazwy dawnych łanów kmiecych, na których gospodarują potomkowie niektórych starych rodów.

W 2006 roku, z inicjatywy Gminnego Ośrodka Kultury i Rady Sołeckiej,  role te zostały w całej miejscowości oznakowane drewnianymi tablicami zawierającymi nazwę każdej z nich, stając się dzięki temu topograficznymi wyznacznikami poszczególnych rejonów wsi i turystyczną atrakcją.

Po raz pierwszy o podziale Iwkowej na role napisał w swej pracy Dzieje Iwkowej 1325-1960  śp. ks. Jan Piechota - znakomity historyk i pisarz - Iwkowski Kolberg. Wydane przez bibliotekę publikacje mają być dopełnieniem rozpoczętej 9 lat temu inicjatywy przywrócenia pamięci historycznym iwkowskim rolom oraz przyczyniać się do wzbogacenia naszej wiedzy o tym niezwykłym fenomenie kultury i tradycji.

Pomimo niesprzyjającej pogody na promocję wydanych przez bibliotekę książek licznie przybyli zaproszeni goście, których powitali pan Bogusław Kamiński – wójt gminy Iwkowa i pani Bernadeta Klimek – kierownik Gminnej Biblioteki Publicznej w Iwkowej.

W spotkaniu udział wzięli:  pan Kazimierz Brzyk - przewodniczący Rady Powiatu, pan Tomasz Koprowski - przewodniczący Rady Gminy Iwkowa  pani Katarzyna Jasnos – prezes Stowarzyszenia „Na Śliwkowym Szlaku”, ksiądz Stanisław Tokarski – dyrektor Archiwum Diecezjalnego w Tarnowie,  pani Renata Wielgosz – instruktor Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Brzesku oraz radni gminy Iwkowa. Sołtysów reprezentowała pani Zofia Szewczyk – sołtys wsi Dobrociesz, a lokalne czasopismo Echo znad Beli – pan Andrzej Maciaś. Wśród przybyłych na uroczystość osób nie zabrakło przedstawicieli i pracowników miejscowej  kultury i oświaty w tym emerytowanych iwkowskich bibliotekarzy. Warto tu wspomnieć o pani Zofii Serafin - osobie wielce zasłużonej dla iwkowskiej kultury. Wśród osób zgromadzonych w Sali GOK-u znaleźli się również właściciele archiwalnych
i współczesnych fotografii zamieszczonych w jednej z książek, między innymi Adam Gutowicz – fotograf, którego zdjęcia ukazują piękno współczesnej Iwkowej, Bogusława i Bronisław Turkowie z synową Anną - przedstawiciele rodu Turków mieszkającego na Roli Turkowskiej już od XVI wieku  i pani Irena Repetowska-spadkobierczyni słynnego w Iwkowej rodu Szczepańskich - karczmarzy i pisarzy gromadzkich z Roli Głąbowskiej.

Pani kierownik podziękowała wszystkim za współpracę, także tym, którzy
z różnych przyczyn nie mogli świętować tego wydarzenia: pani Bernadecie Odrzywolskiej – za prace redakcyjne przy książce Iwkowskie role… i panu Stanisławowi Grzymkowi za piękne teksty wzbogacające tę książkę.

Głównymi bohaterami uroczystego podsumowania projektu byli autorzy wydanych książek pan Stefan Szot i pan Rafał Kurzydło, którzy przybyli na spotkanie w towarzystwie swoich rodzin.

Stefan Szot oprócz tego, że od wielu lat jest sołtysem wsi Iwkowa jest także autorem wielu artykułów z zakresu historii lokalnej oraz wydanych drukiem książek, m.in.  Iwkowskie kuseryje.

W najnowszej publikacji pt. Dzieje gminy Iwkowa: Iwkowskie role. Od Roli Bodkowskiej do Roli Zięciowskiej, pan Szot spisał dzieje rodów
i prastarych iwkowskich ról. Podstawę stanowiły zapisy sporządzone
w Księdze Sądowej wsi Iwkowej w latach 1581-1809 oraz Dzieje Iwkowej 1325-1960  ks. Jana Piechoty. Publikacja, o której mowa, została wzbogacona przez wydawcę o dodatkowe teksty autorstwa m.in. Stanisława Grzymka i ks. Jana Piechoty, archiwalne i współczesne fotografie oraz rysunki Zbigniewa Klimka związane z tematem iwkowskich ról. Do książki dołączono  płytę, którą zrealizowali Bernadeta i Zbigniew Klimkowie; głosu do czytanego tekstu użyczył Jerzy Serafin, a archiwalne nagrania filmowe udostępnili Ryszard Kociołek i rodzina Serafinów.

Pozycja ta jest kontynuacją  wydanego przez Gminną Bibliotekę Publiczną
w 2011 r. albumu pt. Dzieje gminy Iwkowa fotografią malowane.

Rafał Kurzydło, który opracował i wstępem opatrzył drugą z publikacji pt. Rejestr zapisów gruntowych wsi Iwkowa 1804–1876 jest absolwentem Wydziału Humanistycznego Akademii Pedagogicznej w Krakowie, w którego dorobku znalazły się także takie prace jak: Językowy obraz świata w dziewiętnastowiecznych opowiadaniach ludowych z Iwkowej ; Obraz społeczności XIX-wiecznej wsi małopolskiej na podstawie Gawęd i Komedyj iwkowskich; Nazwy własne dawnych ról w mikrotoponimii wsi Iwkowa. Rejestr zapisów gruntowych wsi Iwkowa 1804 – 1876 mimo, iż jest to dokument typowo prawniczy zawierający, m. in. testamenty, zapisy, umowy, wyroki sądów stanowi również ciekawy materiał źródłowy, dzięki któremu możemy bliżej poznać realia społeczne, obyczajowe i gospodarcze ówczesnej Iwkowej.

Jest on zarazem kontynuacją - wspomnianej już wcześniej - Księgi Sądowej wsi Iwkowej.  W obydwu tych źródłach wielokrotnie pojawiają się nazwy iwkowskich ról. Zgodę na opublikowanie tego dokumentu udzieliła Wydawcy Biblioteka Naukowa Polskiej Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Nauk w Krakowie.
    
Warto dodać w tym  miejscu, że spełniło się marzenie ks. Piechoty, który uważał, że rękopis ten zasługuje na wydanie go drukiem.

Po zaprezentowaniu przez autorów swoich dzieł nastąpiła część artystyczna. Młodzież gimnazjalna przedstawiła wybrane fragmenty Rejestru zapisów gruntowych… przenosząc nas w czasy dziewiętnastowieczne, gdzie wielu mieszkańców naszej wsi podpisywało się znakiem krzyża.

Następnie odbyła się premiera filmu ukazującego piękno iwkowskiej przyrody i kultury duchowej i materialnej - widzowie nie kryli emocji. 

Wreszcie nadszedł długo wyczekiwany moment przekazania uczestnikom imprezy wydanych publikacji, którzy z ogromnym przejęciem brali książki do ręki rozpoznając siebie i swoich bliskich na zdjęciach tam zamieszczonych.

"Ta mała dziewczynka, to jestem ja" – powiedziała, mieszkająca w Rybniku pani Bronisława Caputa.
Rozgorzałe dyskusje Iwkowian – bohaterów tego niezwykłego dnia - przeniosły się do piwnic GOK-u, gdzie przygotowany był poczęstunek, na który serdecznie zaprosiła wszystkich kierownik biblioteki.

Imprezie towarzyszyła przygotowana przez iwkowskich bibliotekarzy bogata w treść piękna wystawa.